นักวิทยาศาสตร์พบหลักฐานว่าดาวศุกร์อาจมีภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นอยู่
ภาพ “ภูเขาไฟไอดันน์ (Idunn Mons)” บนพื้นผิวดาวศุกร์ ถ่ายโดยกล้องสเปกโทรมิเตอร์ถ่ายภาพความร้อนในช่วงคลื่นที่ตามองเห็นและอินฟราเรด (VIRTIS) จากยานอวกาศวีนัสเอกซ์เพรส (Venus Express) ขององค์การอวกาศยุโรป (ESA) พื้นที่สีส้มแดงแสดงให้เห็นหลักฐานว่าอาจมีภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นและพร้อมที่จะระเบิดได้ตลอดเวลา
ในช่วงต้น พ.ศ. 2533 ภาพถ่ายเรดาร์จากยานอวกาศแมกเจลลัน (Magellan Spacecraft) ของนาซา เผยให้เห็นว่าดาวศุกร์เป็นดาวเคราะห์ใกล้เคียงกับโลก พื้นผิวเต็มไปด้วยภูเขาไฟและลาวาบริเวณกว้าง ต่อมาในช่วง พ.ศ. 2543 ยานอวกาศวีนัสเอกซ์เพรส (Venus Express) ขององค์การอวกาศยุโรป (ESA) วัดปริมาณแสงอินฟราเรดที่ปล่อยออกมาจากพื้นผิวของดาวศุกร์ในช่วงเวลากลางคืน พบว่าบนพื้นผิวมีทั้งลาวายังไหลอยู่และลาวาที่แปรสภาพแล้ว แต่ยังไม่สามารถระบุได้ว่าลาวาเหล่านี้เกิดขึ้นมานานแค่ไหนแล้ว
ดร. จัสติน ฟิลิเบอโต (Dr. Justin Filiberto) นำทีมนักวิจัยของสมาคมวิจัยมหาลัย (USRA) และและนักวิจัยของสถาบันวิจัยดวงจันทร์และดาวเคราะห์ (LPI) สร้างสภาพอากาศจำลองบนพื้นผิวดาวศุกร์ในห้องทดลอง พบว่าพื้นผิวของดาวศุกร์ที่เต็มไปด้วยหินบะซอลต์โอลิวีน จะทำปฏิกิริยากับแก๊สในชั้นบรรยากาศอย่างรวดเร็ว ภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์หินจะถูกเคลือบด้วยเหล็กออกไซด์จำพวกแมกนีไทต์และเฮมาไทต์
ภาพจำลองพื้นผิวดาวศุกร์จากข้อมูลของยานอวกาศ Pioneer Venus Orbiter
นอกจากนี้การทดลองดังกล่าวทำให้สามารถระบุอัตราการแปรสภาพของลาวาบนดาวศุกร์ได้ ซึ่งใช้เวลาเพียงไม่กี่ปีเท่านั้น กล่าวคือ การทดลองครั้งนี้ช่วยยืนยันว่าลาวาที่ยานวีนัสเอกซ์เพรสบันทึกได้เมื่อปี พ.ศ. 2543 เป็นลาวาที่ยังใหม่อยู่ บ่งชี้ว่าบนดาวศุกร์อาจมีภูเขาไฟที่ยังปะทุอยู่ หากเป็นเช่นนั้น ดาวศุกร์จะกลายเป็นดาวเคราะห์ดวงที่ 2 ที่ยังมีการปะทุของลาวาอยู่นอกเหนือจากโลก งานวิจัยล่าสุดนี้ตีพิมพ์ลงในวารสาร Science Advances เมื่อวันที่ 3 มกราคม 2563 ที่ผ่านมา
หากดาวศุกร์มีภูเขาไฟที่กำลังปะทุอยู่จริง จะเป็นโอกาสที่ดีในการศึกษาองค์ประกอบภายในของดาวเคราะห์ชั้นใน อาจช่วยอธิบายได้ว่าดาวเคราะห์หินเย็นตัวลงได้อย่างไร และเหตุใดโลกและดาวศุกร์จึงมีภูเขาไฟที่ยังปะทุอยู่ แต่ดาวอังคารกลับไม่มี ภารกิจสำรวจดาวศุกร์ในอนาคตอาจจะสามารถสังเกตการเปลี่ยนแปลงของลาวาบนพื้นผิวดาวศุกร์ เพื่อเป็นหลักฐานยืนยันการปะทุของภูเขาไฟบนดาวศุกร์ต่อไป
เรียบเรียง : กฤษดา รุจิรานุกูล - เจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ สดร.
อ้างอิง :
[1] https://phys.org/news/2020-01-scientists-evidence-venus-volcanoes.html
[2] https://advances.sciencemag.org/content/6/1/eaax7445
