ทุกวันนี้ไม่มีใครไม่รู้จักกับไวรัสโคโรนา แต่ทราบไหมว่าแท้จริงแล้วที่มาของชื่อนั้น มาจากชั้นโคโรนาของดวงอาทิตย์ เมื่อมองไวรัสผ่านกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน พบว่ามีลักษณะคล้ายกับบรรยากาศชั้นโคโรนาของดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นชั้นบรรยากาศนอกสุดของดวงอาทิตย์ ลักษณะปุ่มยื่นออกมาของไวรัส (viral spike (S) peplomers) เป็นโปรตีนที่กระจุกตัวอยู่บนผิวไวรัส ทำหน้าที่เป็นตัวกำหนดการตอบสนองของโฮสต์ (host tropism) ซึ่งคำว่า“corona” ในภาษาละติน แปลว่า “มงกุฎ” หรือ “รัศมี” นั่นเอง
(ซ้าย) ภาพตัดขวางของไวรัสโคโรนาผ่านกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน มีโปรตีนกระจุกตัวเป็นแฉกอยู่บนผิวของไวรัส
(ขวา) ภาพถ่ายปรากฏการณ์สุริยุปราคาเต็มดวง ณ สหรัฐอเมริกา พ.ศ.2560 แสดงให้เห็นชั้นโคโรนาของดวงอาทิตย์
โคโรนา บรรยากาศชั้นนอกสุดของดวงอาทิตย์
ชั้นโคโรนา (Corona) เป็นบรรยากาศชั้นนอกสุดของดวงอาทิตย์ ประกอบด้วยอนุภาคพลังงานสูงที่แผ่ออกมาจากดวงอาทิตย์ มีความสว่างเพียง หนึ่งในล้านส่วน ของชั้นโฟโตสเฟียร์ (Photosphere) ซึ่งเป็นชั้นที่ดวงอาทิตย์เปล่งแสงสว่างออกมา อย่างไรก็ตาม ชั่วขณะหนึ่งระหว่างเกิดสุริยุปราคาเต็มดวง ชั้นโฟโตสเฟียร์ของดวงอาทิตย์จะถูกบดบัง ทำให้เราสามารถสังเกตเห็นชั้นโคโรนาสว่างไสวออกมาโดยรอบเงาสุริยุปราคาได้ด้วยตาเปล่า ดุจดั่งมงกุฎ รอบๆ สุริยุปราคา อันเป็นที่มาของชื่อโคโรนา
โคโรนา มีความหนาแน่นเพียง หนึ่งในล้านล้านส่วน เมื่อเทียบกับแก๊สที่อยู่ภายในดวงอาทิตย์ แต่กลับมีความร้อนสูงถึงหนึ่งถึงสามล้านองศาเคลวิน ซึ่งร้อนกว่าชั้นโฟโตสเฟียร์ที่มีอุณหภูมิเพียง 5,800 องศาเคลวิน
เ หตุที่โคโรนามีอุณหภูมิสูงขนาดนี้ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันในวงการดาราศาสตร์ แต่คาดว่ามีความเกี่ยวข้องกับสนามแม่เหล็กบนพื้นผิวบนดวงอาทิตย์ ส่งผลให้โคโรนากำลังสูญเสียมวลสารออกไปอย่างต่อเนื่อง กลายมาเป็นลมสุริยะ
เครดิตภาพ
ไวรัสโคโรนา: DR. FRED MURPHY, SYLVIA WHITFIELD/CDC
สุริยุปราคาเต็มดวง: สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
https://en.wikipedia.org/wiki/Coronavirus
เรียบเรียงโดย
นายธนกฤต สันติคุณาภรต์
เจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ชำนาญการ