สถาบันฯ ได้ผลักดันให้มีความร่วมมือกับการไฟฟ้าฝ่ายผลิต (กฟผ.) ในการศึกษาการลดผลกระทบ ของมลภาวะทางแสงที่มีต่อสิ่งแวดล้อมในบริเวณอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ มีการลงนามในบันทึกข้อตกลง ความร่วมมือ ระหว่าง สดร. กฟผ. มูลนิธิโครงการหลวง และมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 6 กันยายน 2560 และต่อมา สดร. ได้รับงบประมาณสนับสนุนจาก กฟผ. ในการดาเนินโครงการดังกล่าวเป็นเวลา 2 ปี ในวงเงิน 25 ล้านบาท โครงการนี้จะสิ้นสุดในเดือนพฤศจิกายน 2562 ปัจจุบัน มีความก้าวหน้าไปมากได้ทา การติดตั้งโคมไฟแทนที่แบบเดิมที่เกษตรกรใช้ในการปลูกดอกเบญจมาศไปทั้งสิ้น 70,000 โคม มีผลให้ความ สว่างของท้องฟ้าในเวลากลางคืนที่ บริเวณหมู่บ้านขุนกลางลดลงอย่างมีนัยสาคัญ สามารถเห็นได้ชัดเจนจาก ค่าที่ สดร. วัดได้ และจากข้อมูลความสว่างของท้องฟ้าจากดาวเทียม นอกจากนี้ ยังมีผลให้ลดการใช้พลังงาน ไฟฟ้าในบรเิ วณหมู่บ้านขุนกลางมากกว่า ปีละ 2 ล้านบาท

        สดร. ยังได้ตกลงร่วมกันกับกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ที่จะดาเนินการให้อุทยานแห่ง ชาติกว่า 130 แห่งทั่วประเทศ เป็นอุทยานที่มีการควบคุมการใช้แสงสว่างในเวลากลางคืน เพื่อลดผลกระทบที่ เกิด ขนึ้ กับสิ่งแวดล้อมในบริเวณอุทยาน รวมถึงผลักดันให้อุทยานแห่งชาติในประเทศไทย ได้รับการรับรอง จาก International Dark Sky Association (IDA) ให้เป็น Dark Sky Park หรือ Dark Sky Reserve Area อีก ด้วย

        เป็นโครงการความร่วมมือเพื่อศึกษาวิจัยด้านดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์บรรยากาศ ณ บริเวณ ขั้วโลก ร่วมกับสาธารณรัฐประชาชนจีน เนื่องจากบริเวณดังกล่าวเป็นพื้นที่ที่เหมาะสมในการสังเกตการณ์ทาง ดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์บรรยากาศ ที่ต้องการเวลาสังเกตการณ์ยาวนานและต่อเนื่อง ซึ่งความร่วมมือ ดังกล่าวจะช่วยพัฒนาองค์ความรู้และบุคลากรของประเทศไทยให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อการพัฒนาประเทศ ทั้งนี้ ความร่วมมือดังกล่าวครอบคลุมการวิจัยเกี่ยวกับ Marine Biology, Oceanography, Atmospheric Science และ Astronomy Geophysics และ Geochemistry

        สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ร่วมกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ส่งข้อเสนอโครงการวิจัยการสารวจ ตัดข้ามละติจูด (Latitude Survey Project) ต่อสถาบันวิจัยขั้วโลกของจีน (PRIC) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ผลกระทบของรังสีคอสมิกต่อโลก โดยการนาเครื่องตรวจวัดนิวตรอนบรรทุกบนเรือสารวจวิจัยเพื่อเก็บข้อมูลตาม เส้นทางเดินเรือจากประเทศจีนไปยังทวีปแอนตาร์กติกา และได้รับการอนุมัติจากสถาบันวิจัยขั้วโลกของจีน ให้ สามารถนาอุปกรณ์ที่ติดตั้งเครื่องตรวจวัดนิวตรอนภายในคอนเทนเนอร์ฉนวนที่ได้รับการพัฒนาโดยนักวิจัยไทย ภายใต้ความร่วมมือของสถาบันในประเทศไทย อาทิเช่น มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน), มหาวิทยาลัยมหิดล และสถาบันในต่างประเทศ เช่น University of Delaware และ University of Wisconsin-River Falls ประเทศสหรัฐอเมริกา, Shinshu University ประเทศญี่ปุ่น เดินทางไปพร้อมกับเรือ สารวจวิจัย Xue Long ออกเดินทางจากเมืองเซี่ยงไฮ้ สาธาณรัฐประชาชนจีน ไปยังสถานีวิจัย Zhongshan ซึ่ง ตั้งอยู่บริเวณชายฝั่งของทวีปแอนตาร์กติกา ขั้วโลกใต้

        สดร. ได้ริเริ่มและผลักดันให้เกิดความร่วมมือที่สาคัญของ 3 หน่วยงาน ได้แก่ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์ แห่งชาติ (องค์การมหาชน) - สดร. สานักงานเทคโนโลยีอวกาศและ ภูมิสารสนเทศแห่งชาติ (องค์การมหาชน) - สทอภ. และสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) - สซ. ในการพัฒนาดาวเทียมขนาดเล็ก เพื่อใช้ใน การวิจัย ดาวเทียมดังกล่าว จะออกแบบและสร้างโดยทีมวิศวกรและ บุคลากรของ 3 หน่วยงาน เป็นการสร้าง ประสบการณ์ในการพัฒนาเทคโนโลยีขั้นสูงในประเทศไทย และในอนาคต จะเป็นพื้นฐานให้เกิดอุตสาหกรรม อวกาศ (Space Industry) ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่มีมูลค่าเพิ่มสูงที่สุดอย่างหนึ่ง ของโลก

        ในเดือนธันวาคม 2561 ผสดร. ได้รับเชิญจาก Changchun Institute of Optics, Fine Mechanics and Physics (CIOMP) สาธารณรัฐประชาชนจีน ให้ไปเยี่ยมชมห้องปฏิบัติการทางด้านทัศนศาสตร์ และการพัฒนาดาว เทียมขนาดเล็ก มีการลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือที่จะพัฒนาดาวเทียมขนาดเล็ก TSC-0 หรือ TSC Pathfinder จะติดตั้งกล้องถ่ายภาพพื้นพิภพได้ในความละเอียด 2 เมตร โครงการนี้คาดว่าจะเริ่มดาเนินการได้ในปี 2563 และสามารถส่งขึ้นสู่อวกาศได้ในปี 2565 นับเป็นโครงการนาร่อง เพื่อสร้างขีดความสามารถของวิศวกรและ ช่างเทคนิคไทย เพื่อเตรียมการออกแบบดาวเทียมของไทยเองต่อไปในอนาคต

        สืบเนื่องจากนโยบายของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิจัยและ นวัตกรรม ที่จะขยายความร่วมมือไปยังสถาบันอุดมศึกษา มีผลทาให้โครงการ Thai Space Consortium มีงบประมาณรวมเกิน 1,000 ล้านบาท จึงจาเป็นต้องมีการจัดทา Feasibility Study ซึ่งขณะนี้ สทอภ. กาลังอยู่ ในระหว่างการดาเนินการดังกล่าว อย่างไรก็ตาม สดร. ไดเ้ ริ่มดาเนินการออกแบบระบบทัศนศาสตร์ของดาวเทียม TSC-1 แล้ว แม้ว่าการทา Mission Analysis ของดาวเทียมดวงแรกยังไม่เสร็จสิ้นกระบวนการ และเนื่องจาก สดร. มีความร่วมมือกับ CIOMP ในการ ออกแบบและสร้างดาวเทียม TSC-0 จึงมีความเป็นไปได้ที่ Payload บน ดาวเทียม TSC-1 จะถูกปรับให้เป็น Hyperspectral Telescope ซึ่งในปัจจุบัน ยังไม่มีดาวเทียมของไทยที่มีขีด ความสามารถในระดับนี้

        โครงการ CTA เป็นโครงการมูลค่า 400 ล้านยูโร เกิดจากความร่วมมือของ 25 ประเทศ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา High Energy Astroparticles โครงการนี้จะทำการติดตั้งหมู่ กล้องโทรทรรศน์รังสีเชอเรนคอฟ ทั้งในซีกโลก เหนือ ที่เกาะลาปาลมา (La Palma) ประเทศ สเปน และในซีกโลกใต้ ที่เซอร์โรพารานาล (Cerro Paranal) ประเทศชิลี การเข้าร่วมโครง การขนาดใหญ่นี้ของประเทศไทยจะเปิดโอกาส ให้บุคลากรของประเทศในระดับต่างๆ ได้พัฒนา

        ศักยภาพและสามารถทาการศึกษาวิจัยวิทยาศาสตร์ในระดับแนวหน้า (Frontier Science) ให้เท่าเทียมกับ ประเทศที่มีความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ ทีมวิศวกรจะได้มีโอกาสพัฒนาเทคโนโลยี ที่ยังไม่เคยมีในประเทศไทย ทั้งนี้ สดร. ได้เสนอการพัฒนาเครื่องเคลือบกระจกสะท้อนแสงของกล้องโทรทรรศน์ตามมาตรฐานที่โครงการ CTA จำเป็นต้องใช้ ในรูปแบบของ In Kind Contribution (IKC) เนื่องจาก สดร. ได้ทำการพัฒนาเครื่องเคลือบ กระจกแบบสปัตเตอริง (Sputtering) ร่วมกับสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (สซ.) เพื่อใช้เคลือบกระจกสะท้อนแสง ของกล้องโทรทรรศน์ของหอดูดาวแห่งชาติ

        ผลการดำเนินงานในปี 2562 สดร. ร่วมกับ สซ. ได้ทำการออกแแบบเครื่องเคลือบกระจกโดยแบ่งออกเป็น สองส่วน ได้แก่ ส่วนที่ใช้ทำความสะอาดกระจกแบบโรโบติก และห้องเคลือบสปัตเตอริงแบบสายพาน ซึ่งระบบนี้จะ ช่วยให้การเคลือบทาได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากกระจกสะท้อนแสงของหมู่กล้องโทรทรรศน์รังสีเชอเรนคอฟ มีรวมกัน มากกว่า 6000 ชิ้น การพัฒนาเครื่องเคลือบนี้ คาดว่าจะเสร็จสิ้นและเริ่มใช้งานได้ ตั้งแต่ปี 2565 เป็นต้นไป

        สดร. ได้รับเลือกจากสานักงานเพื่อการพัฒนาดาราศาสตร์ (Office for Astronomy Development- OAD) ภายใต้การกากับของสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union- IAU) ให้เป็น เจ้าภาพศูนย์ประสานงานภูมิภาคเพื่อการพัฒนาดาราศาสตร์ภายใต้สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (IAU Regional Office for Astronomy Development: ROAD) ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สดร. ได้จัดกิจกรรมเพื่อการ พัฒนาดาราศาสตร์ในภูมิภาคฯ อันนามาซ่ึงความตระหนักด้านดาราศาสตร์ของประชาชนในประชาคมอาเซียน ได้แก่ การประชุม/สัมมนาเพื่อสนับสนุนการวิจัย และสร้างเครือข่ายความร่วมมือในอนาคต

ทั้งนี้ ระหว่างเดือน ต.ค. 2561 – ก.ย. 2562 มีจานวนผู้เข้าร่วมกิจกรรม 420 คน จากเป้าหมาย 400 คน จาก 3 กิจกรรม ดังนี้

• The 10th Southeast Asia Astronomy Network (SEAAN 2018) - Lampung, Indonesia

• NARIT-RUPP Human Capacity Training in Astronomy for Development 2018 - Phnom

  Penh, Cambodia

• Astronomy and Basic Stargazing Workshop, Vientiane, Laos